Bé biếng ăn chậm tăng cân phải làm thế nào?

Tình trạng bé biếng ăn không còn xa lạ gì đối với hầu hết các mẹ , nếu trẻ biếng ăn kéo dài sẽ dẫn tới tình trạng sụt cân, thiếu dưỡng chất gây rối loạn tăng trưởng ở trẻ, nặng hơn nữa là làm suy giảm hệ miễn dịch gây rối loạn nhận thức, cảm xúc. Vì vậy, khi phát hiện con có dấu hiệu lười ăn, mẹ cần xử lý ngay.

Bé biếng ăn có nhiều nguyên nhân hơn cha mẹ vẫn nghĩ

4 hậu quả nghiêm trọng khi bé biếng ăn thường xuyên

Biếng ăn là một tình trạng khá phổ biến hiện nay ở trẻ em. Trên thế giới khoảng 50% trẻ từ 1- 6 tuổi mắc chứng biếng ăn, còn ở Việt Nam, tỷ lệ này khoảng từ 20- 45%. Mặc dù tình trạng biếng ăn ở trẻ em không phải là một căn bệnh nhưng nếu kéo dài sẽ dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng về mặt thể chất ở trẻ như:

– Trẻ bị thiếu hụt dưỡng chất, dẫn đến tình trạng sụt cân: Trẻ biếng ăn trong 2 năm đầu đời có nguy cơ nhẹ cân nhiều hơn 3 lần so với bé ăn uống tốt.

– Rối loạn tăng trưởng: Bé biếng ăn có nguy cơ thua kém từ 6- 22% chỉ số cân nặng lý tưởng so với bé ăn uống tốt.

– Suy giảm hệ miễn dịch: Trẻ có số ngày bệnh nhiều hơn 29%, và có nguy cơ viêm nhiễm đường hô hấp trên nhiều hơn 45%.

– Rối loạn nhận thức, cảm xúc: Biếng ăn không chỉ ảnh hưởng đến khả năng nhận thức, học tập trước mắt mà có thể kéo dài đến 5 năm sau.

Vì sao trẻ lười ăn?

Bé lười ăn do thói quen ăn uống không tốt

Những thói quen này thường là do ba mẹ vô tình tạo ra cho trẻ. Nhất là trong giai đoạn bé học ăn dặm, là khoảng thời gian bé luyện tập để phát triển thị giác và khả năng nhai.

Bé lười ăn có thể do thói quen ăn uống thời điểm ăn dặm của bé

 Nhưng nếu ba mẹ chủ quan trong giai đoạn này có thể tạo cho bé thói quen nhai nuốt chậm chạm, ngậm thức ăn trong miệng. Bé chỉ thích tiếp nhận thực phẩm “lỏng”, ngại nhai các loại thức ăn như rau xanh, hoa quả, thịt băm …

Do không tập trung ăn uống

Khi bắt đầu biết ăn, trẻ rất thích ăn kẹo ngọt và socola. Nếu ba mẹ cho bé ăn tùy tiện sẽ dẫn tới tình trạng bé “lửng dạ” và không hứng thú với bữa ăn chính nữa. Một điểm khiến bé không hứng thú nữa là bé thường vừa ăn vừa chơi hoặc vừa ăn vừa xem tivi. 

Chính những hoạt động ngoài lệ này đã gây phân tán sự tập trung ăn uống của trẻ, ảnh hưởng xấu tới cảm giác ngon miệng. Hình thành tình trạng bé lười ăn qua thời gian. Muốn giúp bé hết biếng ăn cần loại bỏ được nguyên nhân này.

Giờ ăn “tùy hứng”

Bé có thể ăn bất kỳ lúc nào là một thói quen không tốt. Bé không phân biệt rõ được cảm giác no, đói mà bé chỉ ăn khi thấy thích. Điều này làm cho mỗi bữa trẻ ăn không nhiều và cũng không thực sự thấy ngon.

Vì mẹ chỉ cho bé ăn những gì bé thích

Ba mẹ chỉ cho bé ăn những món bé khoái khẩu. Vì cho rằng ăn những món bé thích bé sẽ ăn nhiều hơn. Song đây là một thói quen không tốt vì nó khiến trẻ không thể hấp thụ đầy đủ dinh dưỡng, cũng như bỏ qua những món ăn ngon có thể bé thích. Và đặc biệt là bé rất nhanh chán món ăn khoái khẩu của chính mình, dẫn đến bé lười ăn ngay cả với những món khoái khẩu ấy.

Không khí ăn uống thoải mái, ấm áp và không được đề cao

Không khí bữa ăn không được chú trọng

Một điểm rất quan trọng đó là nhiều ba mẹ thường không chú ý tới không khí ăn uống. Khi bé không ăn các mẹ thường thiếu kiên nhẫn mà nổi nóng hoặc tức giận, khiến không khi ăn uống căng thẳng. Dần dần bé sẽ rất sợ ăn uống. 

Và một điều mà nhiều ba mẹ bỏ qua đó là không khí gia đình trong bữa ăn vì ba mẹ thường cho bé ăn riêng, trước hoặc sau bữa ăn của cả nhà. Ba mẹ không biết rằng nếu ăn cùng với các thành viên khác, trẻ sẽ ăn ngon hơn và nhiều hơn so với khi ăn một mình.

Bị rối loạn tiêu hóa

Trẻ có thể lười ăn do hệ tiêu hóa của trẻ hoạt động không bình thường. Trẻ có cảm giác buồn nôn, đau bụng, nặng hơn là tiêu chảy, táo bón, những triệu chứng này đều khiến trẻ có cảm giác không muốn ăn. Nguyên nhân có thể là đường ruột của trẻ bị loạn khuẩn, rối loạn sự co bóp hoặc tiết dịch trong dạ dày và ruột.

Theo bác sĩ Anh Xuân (Trưởng khoa Nhi bệnh viện Hữu Nghị Việt Nam Cu Ba) thì nguyên nhân khiến trẻ bỏ ăn còn là do:

Biến đổi sinh lý

Hay nói cách khác là do thói quen mà cha mẹ tạo ra cho bé. Đa số cha mẹ luôn chuẩn bị nhiều thức ăn, thức uống cho trẻ tại nhà khiến trẻ ăn vặt nhiều. Thực tế, ăn vặt sẽ làm trẻ “no giả” tức là cơ thể vẫn chưa đủ dinh dưỡng nhưng tâm lý lại không muốn ăn nữa. Nếu như tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến việc bé biếng ăn các bữa chính. Chính vì thế cha mẹ cần tạo cho trẻ thói quen ăn hợp lý trong ngày, không cho trẻ ăn đồ ăn vặt nhiều.

Trẻ không hào hứng trước mỗi bữa ăn chính

Do bệnh lý

Đây là nguyên nhân gây ra tình trạng bé biếng ăn tạm thời. Bệnh lý như viêm họng, viêm hô hấp hay viêm đường ruột có thể tạm thời khiến trẻ không muốn ăn uống nên cha mẹ cần lưu ý. Ngoài ra, một số loại thuốc điều trị bệnh cũng có thể gây ra tình trạng biếng ăn ở trẻ.

Tâm lý sợ ăn

Phụ huynh hay có động thái ép trẻ ăn ngay từ nhỏ vì sợ con em mình thiếu chất. Tuy nhiên điều này gây ra tác dụng ngược lại làm trẻ “sợ ăn”. Cha mẹ có thể không để ý rằng trẻ thích ăn những thực phẩm nào, thích bú bình hay bú mẹ hoặc là trẻ thích di chuyển trong lúc ăn nên áp đặt theo ý mình khiến trẻ phản kháng và dần dần sợ các bữa ăn. Tâm lý này kéo dài dẫn đến bé biếng ăn và tìm cách trốn tránh.

Bé biếng ăn do bị ép ăn

Bé biếng ăn bẩm sinh

Đây là trường hợp hiếm hoi nhưng không phải không có. Những trẻ này (5%) thường rơi vào tình trạng suy dinh dưỡng bởi ngay từ khi sinh ra trẻ đã thích ngủ nhiều, dù vận động mạnh nhưng bé không bao giờ có cảm giác đói. Khi không cung cấp đủ dinh dưỡng trong một thời gian dài sẽ khiến cơ thể bé yếu và mắc nhiều bệnh nguy hiểm.

Cũng theo bác sĩ Xuân, thì ngoài những nguyên nhân trên thì có thể do thiếu men tiêu hóa nên bé biếng ăn. Cha mẹ có thể nhận biết được nguyên nhân này dựa vào phân của trẻ, nếu phân không mịn (phân sống) thì là do thiếu men tiêu hóa.

Một vấn đề nữa đó là nhiều cha mẹ thấy trẻ tăng cân chậm lại cứ nghĩ là do trẻ lười ăn. Không thể phủ nhận đây cũng là một trong những nguyên nhân, nhưng còn nhiều nguyên nhân khác.

Nguyên nhân khiến trẻ chậm tăng cân theo từng độ tuổi

Nguyên nhân chậm tăng cân có thể do cung cấp không đủ chất dinh dưỡng (có bệnh lý, biếng ăn, ăn không cân đối…), hấp thu kém hoặc chưa đáp ứng được mức cao hơn bình thường (sinh non, trong và sau khi bệnh, sau phẫu thuật…). Tùy theo độ tuổi nguyên do cũng khác nhau:

– Trước sinh (gây ra suy dinh dưỡng bào thai, sinh nhẹ cân): Sinh non, nhiễm trùng trong thai kỳ, tiếp xúc với thuốc hay hóa chất gây chậm tăng trưởng thai; mẹ hút thuốc lá, uống rượu, dị tật bẩm sinh của thai khiến trẻ chậm tăng cân, suy dinh dưỡng.

– Sơ sinh (dưới 1 tháng tuổi): Khả năng bú kém (do mẹ hoặc do sữa), pha sữa sai, cho bú không đúng cách, ép bú, các dị tật bẩm sinh hoặc bệnh lý gây ảnh hưởng tiêu hóa và hấp thu chất dinh dưỡng khiến trẻ chậm lớn.

– Từ 3 đến 6 tháng tuổi: Bú không đủ, pha sữa sai, không dung nạp protein sữa, các bệnh lý vùng miệng, trào ngược dạ dày thực quản, dị tật bẩm sinh, là nhưng nguyên nhân điển hình.

– Trẻ 7 đến 12 tháng tuổi: Do nuôi dưỡng sai cách (chọn thức ăn không phù hợp lứa tuổi và  khẩu vị của trẻ, cho ăn dặm sớm hoặc trễ sau 6 tháng tuổi, không kiên nhẫn tập lại khi trẻ từ chối thức ăn mới), một số trẻ mắc bệnh lý ở miệng-hầu-họng, ký sinh trùng đường ruột

Nguyên nhân bé chậm tăng cân ở mỗi giai đoạn đều khác nhau

– Từ trên 12 tháng tuổi và trẻ lớn: Trẻ mất tập trung khi ăn, ham chơi, bệnh tật, các sang chấn tâm lý trong gia đình, các vấn đề xã hội khác (điều kiện kinh tế, sợ dư cân, hạn chế loại thức ăn do tập quán…), rối loạn tâm lý, rối loạn nuốt,.. dẫn đến tình trạng trẻ chậm tăng cân.

Cách chữa trẻ biếng ăn chậm tăng cân

Trẻ biếng ăn chậm tăng cân phải làm sao? Trước hết, cha mẹ cần tránh các hành vi ép buộc, quát mắng bắt trẻ ăn gây ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ. Hãy thực hiện một số biện pháp hữu hiệu sau:

– Tạo không khí thoải mái, vui vẻ trong bữa ăn để kích thích bé ăn ngon miệng.

– Tẩy giun cho trẻ 6 tháng 1 lần, giữ vệ sinh răng miệng, vệ sinh cơ thể cho bé để tránh nhiễm trùng

– Không cho bé ăn đồ ăn vặt, bánh kẹo trước bữa ăn cũng là một giải pháp cho bé biếng ăn.

– Không cho bé đi ăn rong, không cho bé vừa ăn vừa chơi trò chơi hay xem phim sẽ làm bé mất tập trung

– Không để bé ăn quá lâu, khi bé không muốn ăn không nên ép bé phải ăn hết khẩu phần của mình

– Trang trí món ăn cho trẻ, cho trẻ tự xúc ăn, thường xuyên thay đổi công thức món ăn cho trẻ không có cảm giác nhàm chán

– Cho trẻ tự chọn món ăn, tham gia vào quá trình nấu ăn cùng bố mẹ cũng là cách giúp trẻ hết biếng ăn.

– Không cho bé ăn quá nhiều thịt nạc, thịt đỏ dù những loại này cung cấp nhiều sắt cho trẻ nhưng mẹ chỉ nên cho bé ăn vừa đủ chứ không nên cho bé ăn quá nhiều sẽ khiến bé nhàm chán và dẫn đến biếng ăn.

– Bé biếng ăn phải làm sao? Khi trẻ đến tuổi ăn dặm, cần bổ sung chất béo cho bé bằng dầu ăn để cung cấp năng lượng cho trẻ và giúp hình thành mô mỡ có chức năng điều hòa thân nhiệt, cung cấp chất béo cho quá trình hấp thu các vitamin quan trọng trong cơ thể.

Tạo hứng thú cho bé trong mỗi bữa ăn

– Trẻ biếng ăn cần phải làm gì? Thay bằng việc bổ sung vitamin cho trẻ bằng thuốc mẹ nên thay đổi thực đơn linh hoạt, bổ sung rau xanh cho bữa chính và bữa phụ để cung cấp đầy đủ vitamin cần thiết cho bé.

– Không cho bé ăn quá nhiều chất đạm vì sẽ làm bé bị rối loạn tiêu hóa, dẫn đến biếng ăn.

Ngoài ra, làm gì khi trẻ biếng ăn để trẻ mau tăng cân mẹ cần đáp ứng 3 nhu cầu chính yếu: ăn, ngủ, vận động. Mẹ cần tạo điều kiện cho trẻ vui chơi, vận động ngoài trời ít nhất 30 phút mỗi ngày. Việc cho trẻ vận động sẽ khiến trẻ nhanh có cảm giác đói, việc ngủ đủ giấc, vận động đủ, ăn đủ sẽ khiến bé lên cân đều.

Một việc làm rất cần thiết và ý nghĩa nữa trong cách chăm sóc trẻ biếng ăn là mẹ nên nhớ bổ sung lợi khuẩn đường ruột cho trẻ bằng việc cho trẻ ăn sữa chua hàng ngày, tốt hơn nữa là bổ sung bằng chế phẩm men vi sinh cung cấp đa dạng chủng lợi khuẩn hơn để đường ruột của trẻ luôn được khỏe mạnh.

Đường ruột khỏe mạnh không chỉ hạn chế bệnh mà còn giúp trẻ tiêu hóa tốt hơn, ăn uống ngon miệng hơn. Ăn uống ngon miệng cũng là một điều kiện tất yếu cho việc tăng cân đều ở trẻ.

Hi vọng với một vài thông tin chia sẻ về vấn đề bé biếng ăn trong bài viết này sẽ cung cấp phần nào kiến thức giúp mẹ hiểu rõ hơn tình trạng lười ăn của trẻ bây giờ hoặc sau này để có biện pháp xử lý kịp thời và chính xác nhất.